Amsterdam doet er veel aan om jongeren zo lang mogelijk op school te houden en spijbelen en voortijdige schooluitval te voorkomen. Leerplichtambtenaren van de gemeente spelen hier een belangrijke rol in. Zij zijn belast met het toezicht op de naleving van de leerplichtwet en maken een proces-verbaal op als zij constateren dat het fout gaat met een kind. Een combinatie van straf en zorg kan hierdoor ingezet worden om de schoolgang zo snel mogelijk te hervatten.
Om de doorlooptijden van leerplichtzaken structureel te verkorten is tot tweemaal toe tijdelijk gestopt met het handhaven van de leerplicht. Als leerplichtambtenaren geen problemen meer kunnen aankaarten, worden er ook geen hulptrajecten meer in gang gezet. In praktijk blijkt dat aan het einde van het schooljaar het verzuim erg toeneemt en ernstige problemen met hulpverlening aan het licht komen. “Het kan daarom niet zo zijn dat wij in Amsterdam voor het derde achtereenvolgende jaar juist in die periode leerplichtambtenaren het werk onmogelijk maken”, aldus Toonk. Volgens de VVD zijn niet alleen kinderen de dupe van de handhavingsstop, maar kan dit ook zeer nadelige effecten hebben voor de verzuimregistratie bij scholen.