Op 2 april 2011 verscheen er een artikel in Het Parool waarin te lezen viel dat de ING Bank een aanvraag voor een hypotheek heeft afgewezen met als reden dat in de koopovereenkomst vermeld staat dat de erfpacht in 2023 zal worden herzien. De ING is van mening dat naast de aanpassing van de hoogte van de canon ook de voorwaarden aangepast kunnen worden. In tegenstelling tot eerdere gevallen waarbij financiering van woningen op particuliere erfpacht door banken werd geweigerd, gaat het in dit geval om een woning op gemeentelijke erfpachtgrond.
Tijdens de raadsvergadering van 16 maart 2011 kon een VVD motie met als strekking het onder toezicht stellen van zowel particuliere als gemeentelijke erfpacht niet rekenen op een meerderheid. Wethouder Van Poelgeest stelde: ”Als er een vorm van erfpacht is, die altijd onder toezicht staat, dan is het wel gemeentelijke erfpacht. Want de gemeenteraad voert dat toezicht uit. Dat moet u als raad dan niet elders willen neerleggen. Volgens mij is het echt overbodig.”
Tot nu toe waren er alleen problemen met de financiering van woningen op particuliere erfpachtgrond, met een maximum van 4.000 getroffen huizenbezitters. Indien er ook problemen ontstaan met de financiering van woningen op gemeentelijke erfpachtgrond, kunnen zo’n 85.000 Amsterdamse huizenbezitters het slachtoffer worden.
De VVD heeft de volgende vragen aan het College:
- Klopt de berichtgeving in Het Parool van 2 april 2011? Zo ja, zijn er bij het College nog meer gevallen bekend waarbij de financiering van een woning op gemeentelijke erfpachtgrond is geweigerd vanwege onduidelijkheid over de canon en de voorwaarden? Om hoeveel gevallen gaat het?
- Wat gaat het College doen om herhaling van bovengenoemde situatie in de toekomst te voorkomen?
- Hoe verklaart het College dat ondanks het naar zijn mening adequate toezicht, gemeentelijke erfpacht door banken blijkbaar wordt gezien als een risicovol financieel product?
- De woordvoerder van wethouder Van Poelgeest zegt in Het Parool van 2 april 2011 dat banken ‘normale erfpachtcontracten’ accepteren. Is in het beschreven geval sprake van een ‘normaal erfpachtcontract’? Zo niet, waarom sluit de gemeente ‘niet-normale erfpachtcontracten’ af? Zo ja, waarom weigeren de banken in het beschreven geval een hypotheek?
- De factor waarmee de canon toeneemt bij ‘canonherziening einde tijdvak’ is de laatste jaren enorm toegenomen. Er zijn zelfs gevallen bekend waar de canon 100 maal zo hoog geworden is. Hierdoor neemt de onzekerheid bij huizenbezitters en -kopers toe. Is het College van mening dat de factor waarmee een canon mag worden verhoogd bij ‘canonherziening einde tijdvak’ gemaximeerd dient te worden? Zo ja, waar denkt het College dan aan? Zo nee, waarom niet?
- In de VVD motie van 16 februari 2011 werd geconstateerd dat “er bij veel huizenbezitters op gemeentelijke erfpachtgrond onduidelijkheid is over de wijze waarop de gemeente Amsterdam omgaat met de ‘canonherziening einde tijdvak’ met betrekking tot onder andere de voorwaarden van de erfpachtovereenkomsten, de taxatiemethoden bij herziening van de canon en de hoogte van de toekomstige erfpachtcanon.” De gronden van afwijzing voor een hypotheek in het geval beschreven in Het Parool van 2 april 2011 zijn hieraan vrijwel identiek. Zou het College de VVD motie van 16 februari met de kennis van nu wel positief preadviseren. Zo niet, waarom niet?
- Deelt het college de mening van de VVD dat het noodzakelijk is om voor zowel particuliere als gemeentelijke erfpacht transparantie na te streven en dat daarom onder toezichtstelling door een externe partij als de AFM wenselijk is? Zo ja, is het College dan bereid de Minister van Financiën te verzoeken de Autoriteit Financiële Markten (AFM) transparantie in de markt voor erfpacht aan te laten brengen, bijvoorbeeld door onder toezichtstelling van het gehele Amsterdamse erfpachtstelsel? Zo niet, waarom niet?