Amsterdam is hard geraakt in de coronacrisis. Tijd dus voor een écht hoofdstedelijk debat. Op initiatief van de Libertijn Commissie en De Balie zaten Dilan Yesilgöz (VVD-Kamerlid en nummer 5 op de lijst), Sofyan Mbarki (PvdA) en Sidney Smeets (D66) aan tafel om aan de hand van een viertal stellingen te debatteren over thema’s als zorg, economie veiligheid en onderwijs.
Stelling één: De overheid moet meer middelen tot haar beschikking hebben om een gezonde leefstijl te bevorderen bij mensen
Deze stelling raakt de essentie van vrije zelfbeschikking en de mate waarin de overheid het gedrag van individuen mag sturen. Een liberaal thema bij uitstek.
Yesilgöz (VVD) erkende dat de overheid hier zeker een rol heeft, bijvoorbeeld door fabrikanten aan te sporen minder suiker in hun producten te gebruiken, maar dit zeker niet in haar eentje kan. In het Nationaal Preventieakkoord staan veel afspraken met bedrijven en maatschappelijke organisaties om een gezonde leefstijl te bevorderen.
Voor Mbarki en Smeets gaat deze aanpak echter niet ver genoeg. Mbarki: “We moeten af van het idee dat gezond eten een keuze is. We hebben behoefte aan een sturende overheid.” Smeets: “We moeten meer investeren in preventie, zoals bewegingsonderwijs.” Yesilgöz benadrukte echter de individuele verantwoordelijkheid: “Ik ben niet voor een suikertax. Je schiet er niets mee op als je mensen gaat betuttelen. Simpelweg hoger belasten wat jij bepaalt dat niet mag is niet investeren maar geld ophalen bij burgers.”
Meer overeenstemming was er over de noodzaak om meer geld opzij te zetten voor sportverenigingen. Niet alleen vanwege het bewegingsaspect maar juist ook voor de sociale cohesie die ze bevorderen.
Stelling twee: De coronacrisis biedt de kans om de Amsterdamse economie om te vormen en het toerisme aan banden te leggen
Onder de drie debaters was er overeenstemming dat de Amsterdamse economie voor corona te eenzijdig en daardoor kwetsbaar was geworden. Wel zijn er verschillen over de rol van de overheid.
De PvdA ziet heeft liefst een sturende rol voor de overheid. Mbarki: “De overheid moet keuzes durven nemen, zoals het maximeren van bepaalde winkels. Anders zit de binnenstad straks nog steeds vol met wafel-witwaswinkels.” D66 wil bedrijven blijven lokken maar er wel voor zorgen dat ze belasting betalen. Bovendien moet de overheid de beurs trekken om “meer diverse en duurzame bedrijven te stimuleren.” Yesilgöz benadrukte namens de VVD het belang van steun voor ondernemers: “De gemeente moet echt naast de ondernemers staan. Ondernemers worden gesteund door het Rijk, terwijl de gemeente juist de afvalheffingen en leges verhoogt. Dat heeft geen zin. De dierenambulance kon door de hoge leges niet eens hun sponsorevenement laten doorgaan.”
Stelling drie: In de strijd tegen de georganiseerde misdaad in Amsterdam moeten de wettelijke bevoegdheden van de politie worden uitgebreid
In het anderszins vriendelijke debat liepen de gemoederen hier toch even hoog op, zeker toen strafrechtadvocaat Smeets de VVD terloops van ‘postcoderacisme’ betichtte. Verder benadrukte hij de wens van D66 een half miljard te investeren in meer agenten. Verdere bevoegdheden voegen daar volgens hem niets aan toe.
Voor de VVD is betere informatiedeling tussen instanties de sleutel voor aanpak van de zware, georganiseerde criminaliteit - uiteraard met voldoende wettelijke waarborgen. Yesilgöz: “Burgemeesters van uiteenlopende politieke kleur vertellen me dat dat nodig is. Er mag informatie worden gedeeld, maar dit gaat nog niet ver genoeg.”
De PvdA maakt duidelijk onderscheid tussen repressie en perspectief: “Het gaat om mensen. Wat zeg je tegen iemand die zijn leven heeft gebeterd maar geen VOG meer kan krijgen? Als je zo iemand geen perspectief biedt grijpt hij zo weer naar de wapens.”
Stelling vier: Om ieder kind een gelijke kans te geven in het onderwijs moeten we ongelijk investeren
Niemand is voor slecht onderwijs. Toch lopen de leerachterstanden (niet alleen in Amsterdam) steeds verder op, kunnen docenten niet meer in Amsterdam wonen en heeft de coronacrisis voor een extra tik gezorgd. En dat terwijl onderwijs noodzakelijk is het beste uit jezelf te halen.
Mbarki: “Het maakt in Amsterdam te veel uit op welke school je hebt gezeten en uit wat voor gezin je komt. Daarmee laten we talent onbenut.”
Smeets: “Wij zijn de onderwijspartij bij uitstek. We willen negen miljard structureel investeren. Om de ongelijkheid terug te dringen willen we een grote brugklas van drie jaar, waar leerlingen van verschillende achtergronden elkaar tegenkomen. We willen daarbij wel een uitzondering voor categoriale gymnasia.”
Yesilgöz: “Onderwijs gaat erom dat je het beste uit jezelf kunt halen. Goede docenten willen we daarbij beter ondersteunen. Ook hebben we plannen waarmee docenten weer in Amsterdam kunnen wonen zodat de scholen ook open kunnen als het openbaar vervoer niet rijdt.”