Inbreng Claire Martens Algemene Beschouwingen Voorjaarsnota 2023: 'Als er weinig geld is, moet je kiezen'

Voorzitter,

Een stad waarin iedereen vrij en veilig over straat kan, zichzelf kan zijn. Een stad voor iedereen, minima, mensen met een grote portemonnee en alles daartussen. Een stad voor middeninkomens en middenstanders. Een stad waarin we investeren in de toekomst van onze kinderen en zij de ruimte krijgen hun eigen leven in te richten. Een stad die haar kerntaken op orde heeft, zorgt voor een vrije, schone en veilige omgeving. Zodat elke Amsterdammer kan opbloeien tot wie hij of zij wil zijn.

Tegelijkertijd kunnen we onze ogen niet sluiten voor het feit dat we hard doorgroeien naar een omvang van 1 miljoen inwoners. Dat vraagt om investeringen en een aantal van deze investeringen heeft het college juist op haar netvlies staan. Mijn fractie is dan ook blij dat we geld reserveren voor de brug over het IJ en geld voor het onderhoud van bijvoorbeeld sporthallen en zwembaden. Dat is hard nodig.

Maar voorzitter, het zal u niet verbazen dat er in deze 'langverwachte' Voorjaarsnota ook investeringen staan die mijn fractie als niet of minder urgent bestempeld.

Want, in tegenstelling tot wat een aantal van mijn collega’s geloven groeit geld niet aan een boom en is de middenklasse geen limietloze pinautomaat. De rekening komt te liggen bij de toekomstige generatie, uw kinderen, mijn dochter. Je kunt een euro namelijk maar één keer uitgeven en daarom is het zo belangrijk dat we de juiste keuzes maken.

Waarom investeert dit college bijvoorbeeld in een bibliotheek van ruim 36 miljoen euro in Zuidoost, met meer VR brillen dan boeken, terwijl in datzelfde stadsdeel de veiligheid onder druk staat en de openbare ruimte aan haar lot lijkt overgelaten. In datzelfde stadsdeel zijn gezinnen vaak afhankelijk van de auto, maar we zadelen ze wel op met hogere lasten door parkeertarieven in te voeren. Dat is tegenstrijdig. Want wat willen we: stadsdelen volwaardig laten meedoen of prestige projecten op onze naam zetten?

Waarom gaat er 45 miljoen euro extra naar het ambtelijk apparaat, terwijl er geen handhaver of reiniger bij komt? Meer advies en managers, niemand extra in de uitvoering. Om het extra wrang te maken, gaan we ervan uit dat we minder geld uitgeven aan handhaving omdat het college er vanuit gaat dat we niet alle vacatures vervullen. Dus er komt geen euro bij, en wat over dreigt te blijven geven we niet uit aan een Masterplan Handhaving, maar we gooien dat geld op de grote hoop.

Waarom gaan er nog meer miljoenen naar Amsterdam 750 jaar terwijl Amsterdammers zich zorgen maken over de alsmaar stijgende lokale lasten?

Waarom trekt Amsterdam nog eens 6,6 miljoen euro uit aan extra democratiserings- experimenten terwijl de samenwerking met onze eigen stadsdelen nog niet eens goed werkt.

Het zijn politieke keuzes. Keuzes voor randzaken die mooi zijn wanneer het geld tegen de plinten klotst. Maar niemand gaat er veiliger door over straat of niemand houdt meer geld over aan het einde van de maand. Beleid niet passend bij de tijdgeest, niet passend bij waar Amsterdammers daadwerkelijk mee geholpen zijn.

En dan iets waarvan ik hoop dat mijn collega’s er net zo veel slapeloze nachten van hebben als mijn fractie, de Voorjaarsnota. De gemeente Amsterdam heeft een enorme schuld en we lenen rustig door. Op dit moment lenen wij geld bij speciale banken zoals de Bank Nederlandse Gemeenten. De financieringsgrens van deze banken ligt bij 10 miljard euro, ik herhaal dat toch even, tien miljard euro. Dan zult u denken, daar komen wij toch niet in de buurt? Dat heeft u verkeerd, wij hebben in de afgelopen jaren de stadsschuld laten oplopen en in 2026 is dit opgelopen tot 9,1 miljard euro, een verdubbeling ten opzichte van het laatste jaar dat de VVD nog in het stadsbestuur zat. Met dit uitgavenpatroon bereiken we die 10 miljard dus snel. En dan hoor ik u denken, dan zullen wij het gat in onze hand op een andere manier moeten financieren? Maar wanneer de banken die hier speciaal voor bedoeld zijn dit niet meer doen, zijn wij overgeleverd aan de kapitaalmarkt.

Maar voorzitter, niet alleen ik heb deze zorg, de Amsterdamse Rekenkamer ook. Want op 18 april 2023 kregen wij een brief van de Rekenkamer waarin zij ons waarschuwen, ik citeer: Wij raden u aan om verder uitgewerkte scenario’s en voorstellen voor kaderstelling voor schuldontwikkeling en investeringen op te letten dat voldoende helder is bij welke maximale hoogte van de schuld de huidige financiers BGN Bank en NWB afhaken en wanneer dit mogelijk gaat spelen.